علت اعتیاد به سیگار چیست؟
عامل اصلی اعتیاد به سیگار اثرات اعتیادآور ماده نیکوتین است. در واقع جذب و اثرات خوشایند این ماده شیمیایی در بدن است که مانع از ترک سیگار می‌شود. اصولاً نیکوتین در عرض چند ثانیه با اولین استنشاق دود سیگار به مغز می‌رسد. در مغز، نیکوتین باعث ترشح مواد شیمیایی به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی می‌شود که به تنظیم خلقوخو و رفتار کمک می‌کنند.
دوپامین یکی از این انتقال‌دهنده‌های عصبی است که در مرکز پاداش مغز ترشح می‌شود و باعث احساس لذت و بهبود خلقوخو می‌شود. در واقع با وجود این اثرات روانی لذت‌بخش، هرچه بیشتر سیگار بکشید بدن شما به نیکوتین بیشتری نیاز خواهد داشت تا احساس خوبی داشته باشید و این روند منجر به اعتیاد به سیگار می‌شود. دریافت نیکوتین به‌سرعت جزئی از برنامه روزمره شما می‌شود و با عادت‌ها و احساسات شما در هم آمیخته می‌شود.
جالب است بدانید نیکوتین فقط بر روان شما اثر نمی‌گذارد بلکه اثرات جسمی نیز دارد، به‌همین‌دلیل ترک آن با علائم جسمی مثل بدن درد، گرسنگی زیاد، یبوست یا اسهال همراه است. از موقعیت‌هایی که باعث تحریک شما به سیگارکشیدن می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوشیدن قهوه
- زمان استراحت در محل کار
- صحبت کردن با تلفن
- نوشیدن الکل
- رانندگی ماشین
- وقت‌گذرانی با دوستان
- بعد از غذا
بنابراین برای غلبه بر اعتیاد به سیگار و ترک آن باید از عوامل محرک خود آگاه باشید و برای مقابله با آن‌ها برنامه‌ریزی کنید. جالب است بدانید که حتی مصرف گاه‌به‌گاه یا تفریحی سیگار نیز می‌تواند باعث وابستگی و اعتیاد به آن شود زیرا نیکوتین موجود در آن بسیار اعتیادآور است. حتی مصرف آدامس‌های حاوی نیکوتین می‌تواند شما را وابسته کند. اگرچه مقدار نیکوتین موجود در این محصولات کمتر است و دیرتر از سیگار می‌توانند جذب بدن شود
خرید تنباکو مارکویا انبه
علائم اعتیاد به سیگار چیست؟
برای برخی از افراد، استفاده از حتی یک تا دو نخ سیگار می‌تواند به‌سرعت منجر به اعتیاد و وابستگی به نیکوتین شود. علائمی که ممکن است در اثر اعتیاد به سیگار آن‌ها را تجربه کنید، معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- نمی‌توانید سیگار را ترک کنید. با وجود تلاش زیاد در این زمینه، اغلب شکست خورده‌اید و خودتان نمی‌توانید برای ترک سیگار اقدام کنید.
- به‌محض اینکه تصمیم به ترک سیگار می‌گیرید با علائم خاصی مواجه می‌شوید. تلاش شما برای ترک باعث ایجاد علائم جسمی و خلقی مانند هوس شدید، استرس و اضطراب، تحریک‌پذیری، بی‌قراری، عدم تمرکز، افسردگی، ناامیدی، عصبانیت، افزایش گرسنگی، بی‌خوابی، یبوست یا اسهال می‌شود.
- با وجود ابتلا به مشکلات سلامتی و انواع بیماری، همچنان به کشیدن سیگار ادامه می‌دهید. حتی اگر سلامت ریه‌ها یا قلب شما به خطر افتاده باشد، باز هم نمی‌توانید از نظر روانی جلوی سیگارکشیدن خود را بگیرید. در واقع حاضرید اثرات منفی کشیدن سیگار را با تمام وجود بپذیرید.
- حاضرید فعالیت‌های اجتماعی زیادی را کنار بگذارید. شما ممکن است از رفتن به رستوران‌های با ممنوعیت کشیدن سیگار منصرف شوید یا معاشرت با خانواده یا دوستان خود را متوقف کنید زیرا در این شرایط نمی‌توانید سیگار بکشید.
چگونه سیگار را ترک کنیم؟
ترک سیگار: برای خودتان یک روز مشخص انتخاب کنید تا فرصت کافی برای آماده‌سازی از نظر جسمی و روحی داشته باشید. در حال حاضر روش‌های مختلفی برای ترک سیگار وجود دارد اما در نهایت این شما هستید که باید تصمیم بگیرید که می‌خواهید سیگار را به طور ناگهانی یا به‌تدریج ترک کنید. روشی را انتخاب کنید که مناسب شما باشد.
به گفته انجمن سرطان آمریکا، برای آماده‌سازی قبل از ترک سیگار بهتر است همه سیگارها و زیرسیگاری‌ها را دور بریزید. با دوستان، خانواده و همکاران خود در مورد تاریخ موردنظر برای ترک صحبت کنید. در مورد اینکه آیا قصد ترک کردن یکباره دارید یا به کمک درمان جایگزینی نیکوتین (NRT) یا سایر داروها قصد ترک تدریجی دارید، از قبل تصمیمات لازم را بگیرید. اگر قصد شرکت در یک گروه ترک سیگار را دارید، همین حالا ثبت‌نام کنید.
از قبل تعداد زیادی آب‌نبات سفت و آدامس بدون قند به‌عنوان جایگزین سیگار خریداری کنید. از دوستان و اعضای خانواده خود که سیگار می‌کشند بخواهید از تاریخ ترک سیگار به بعد دیگر در اطراف شما سیگار نکشند. اگر قبلاً برای ترک سیگار سعی کرده‌اید و موفق نشده‌اید، در مورد عوامل شکست خود فکر کنید.
فعالیت‌های روزمره‌ای مانند بیدارشدن صبحگاه، اتمام غذا و خوردن قهوه اغلب می‌توانند اشتیاق شما به کشیدن سیگار را تحریک کنند. راهی برای کنترل آن‌ها پیدا کنید. نهایتاً در روزی که برای ترک سیگار مشخص کرده‌اید:
- به‌هیچ‌وجه سیگار نکشید.
- خودتان را به کارهای مختلف مشغول کنید.
- آب بیشتری بنوشید.
- اگر روشی از درمان جایگزینی نیکوتین توسط پزشک برای شما توصیه شده است، آن را شروع کنید.
- از افرادی که سیگار می‌کشند دوری کنید.
- مطمئناً در طول روز چندین بار تمایل به سیگارکشیدن خواهید داشت اما با به تأخیر انداختن، نفس عمیق کشیدن، حواس خود را پرت کردن و نوشیدن جرعه‌جرعه آب می‌توانید خود را آرام کنید. جالب است بدانید که میل به سیگارکشیدن غالباً در عرض ۳ تا ۵ دقیقه ایجاد می‌شود و سپس از بین می‌رود
انواع اعتیاد به سیگار چگونه هست؟
اعتیاد به سیگار معمولاً با یک پُک شروع می‌شود و کم‌کم به ده پاکت در روز نیز می‌تواند برسد. به‌همین‌دلیل، ذکر می‌شود که شدت اعتیاد به سیگار (از خفیف تا شدید)، بستگی به اراده شخص و شرایط روحی او طی زندگی دارد. اگر فرد بتواند با ورزش و کارهای دیگر این حس لذت‌بخشی مغز را تأمین کند، به‌مرور دیگر نیازی به حضور نیکوتین برای تحریک آن نیست؛ بنابراین شدت انواع اعتیاد به سیگار کاملاً به رفتارهای شما وابسته است.
راه های جایگزین برای ترک سیگار:
برخی از افراد درمان‌های جایگزین را در روند ترک سیگار مفید می‌دانند اما در بعضی موارد، این روش‌ها باعث شده‌اند که فرد بیشتر به سراغ سیگارکشیدن برود. از این روش‌های جایگزین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیگار الکترونیکی
- نوشیدنی‌ها و آب‌نبات‌های حاوی نیکوتین
- هیپنوتیزم
- طب سوزنی
- مگنت‌تراپی
- لیزردرمانی سرد
- گیاهان و مکمل‌ها
- یوگا، ذهن‌آگاهی و مراقبه
مصرف سیگارهای الکترونیکی به‌عنوان وسیله‌ای برای ترک اعیتاد به سیگار، تا الان اثرات خوبی داشته است اما به طور بالقوه به اندازه سیگارهای معمولی می‌توانند در ایجاد آسیب به DNA سلول‌ها و افزایش سفتی شریانی، فشار خون و ضربان قلب مؤثر باشند. این روش امروزه به‌عنوان یکی از راه‌های ترک سیگار سریع محسوب می‌شود، درحالی‌که بی‌خطر بودن آن نسبت به داروهای جایگزین نیکوتین در ترک اعتیاد به سیگار کاملاً ثابت نشده است.
